“`html
Gizemli Çinli milyarder Liang Wenfeng, DeepSeek isimli düşük maliyetli sohbet robotunun dünya genelinde büyük bir yankı uyandırmasının ardından sosyal medyada “yapay zeka öncüsü” olarak anılmaya başlandı. Peki herkesin merak ettiği bu Liang Wenfeng kimdir?
Çin’in yeni nesil yapay zeka (YZ) asistanı DeepSeek, ChatGPT’yi “ABD’de en çok rağbet gören uygulama” unvanından ederek teknoloji dünyasında büyük dalgalara sebep oldu. Bunun sonucunda, milyarder kurucusu Liang Wenfeng, bir anda ülkesinde tanınan bir kişi haline geldi.
Geçtiğimiz hafta piyasaya sürülen ve rakiplerinden çok daha düşük bir bütçe ile geliştirilmiş olduğu belirtilen bu sohbet robotu, Wall Street üzerinde önemli bir etki yarattı ve rakipleri de onun başarısını yakalamak için harekete geçti.
ABD Başkanı Donald Trump, bu durumu “Amerikan şirketlerine yönelik bir uyarı” olarak değerlendirdi.
‘Patrondan ziyade bilgisayar dehası’
DeepSeek, Liang Wenfeng tarafından Aralık 2023’te kuruldu ve ilk büyük ölçekli dil modelini izleyen yıl piyasaya sürdü.
Güney Çin’in Guangdong bölgesinde doğan ve Zhejiang Üniversitesi’nde elektronik mühendisliği ve bilgisayar bilimleri okuyan 40 yaşındaki bu kişinin geçmişi hakkında çok fazla bilgi bulunmuyor.
Teknoloji odaklı yayın organı 36Kr, Liang Wenfeng için “Patrondan ziyade bilgisayar dehası” ifadesini kullanıyor.
Kamusal alanda nadiren görüntülenen ve röportaj veren Liang, birdenbire uluslararası ilginin merkezine oturdu.
Ülkesinin ikinci en güçlü lideri Li Qiang ile birlikte, düzenlenen girişimci zirvesinde AI alanında katılan tek lider oldu. Bu toplantıda iş insanlarına, “temel teknolojileri aşmak için çabalarını yoğunlaştırmaları” gerektiği mesajını verdi.
Silikon Vadisi’ndeki Amerikalı yapay zeka girişimcilerinin aksine, Liang aynı zamanda finansal alanda da faaliyet gösterdi.
Liang, yatırım kararları için finansal verileri analiz eden bir yapay zeka sistemi kullanan High-Flyer adlı hedge fonunun CEO’sudur. High-Flyer, 2019 yılında Çin’de 100 milyar yuandan (13 milyon dolar) fazla para toplayan ilk hedge fonu olarak tarihe geçti.
Yapay zeka ve algoritmalar kullanarak hisse senedi fiyatlarını etkileyebilecek değişimleri tespit ederek zenginleşti. Ekibi, AI çip tasarımında uzmanlaşarak Wall Street’te dikkatleri üzerine çeken Nvidia’nın H800 çiplerini kullanarak ticaret yapmaktadır.
Hedef: İnsan düzeyinde akıl
DeepSeek’i 2023 yılında piyasaya sürerek insan seviyesinde yapay zeka geliştirme hedefini duyurdu.
Liang, şirketin araştırma sürecine bizzat katılıyor ve elde ettiği geliri, en yetenekli AI uzmanlarına cazip maaşlar sunmak için kullanıyor. DeepSeek, ABD’den uzmanlar yerine Pekin, Tsinghua ve Beihang üniversitelerinde doktora yapmış profesyonellerle çalışıyor.
DeepSeek’in ofisleri Hangzhou ve Pekin’de yer alıyor ve çalışanlarına, ülkedeki diğer AI mühendislerine göre en yüksek maaşları sunmasıyla dikkat çekiyor.
Geçtiğimiz yıl verdiği bir röportajda, ekibinde “yurt dışında eğitim almış kimse olmadığını” belirterek, “En iyi yetenekleri kendimiz yetiştirmeliyiz” dedi.
Aynı zamanda, Çin’in yapay zeka sektörünün “her zaman başkalarını takip eden bir konumda kalamayacağını” dile getirdi. Liang, “Çin ve ABD yapay zekası arasında genellikle bir veya iki yıllık bir fark olduğunu savunuyoruz, ancak gerçek fark özgünlük ve taklit arasındadır. Bu değişmezse, Çin daima bir takipçi olacaktır” şeklinde konuştu.
DeepSeek’in AI modelinin Silikon Vadisi’nde neden şaşkınlık yarattığı sorusunu da yanıtladı ve şöyle dedi: “Şaşkınlık, bir Çin firmasının sıradan bir takipçi değil, yenilikçi bir oyuncu olarak oyun alanında yer aldığını anlamalarından kaynaklanıyor; bu birçok Çinli firma için alışıldık bir durum değil.”
DeepSeek’in Rekabet Avantajı
DeepSeek, modeli R1’in mevcut teknoloji ile herkesin kullanımına açık kaynak yazılımlar sayesinde geliştirildiğini belirtiyor. Ancak WIRED dergisi, Liang Wenfeng’in High-Flyer fonunun yapay zekanın temel taşını oluşturan GPU çiplerini stokladığını bildiriyor. MIT Technology Review, bu alanda alınan çip sayısını 10.000 ile 50.000 arasında tahmin ediyor.
Bu grafik işleme birimleri, karmaşık matematik problemlerinden basit sorulara manuel işler yapabilen güçlü yapay zeka modelleri oluşturmanın temel gerekliliğidir.
Eylül 2022’de ABD, bu tür yüksek kapasiteli çiplerin Çin’e satışını yasakladı ve Wenfeng, bu durumu “ana zorluk” olarak nitelendirdi.
Batı’daki diğer önde gelen yapay zeka modelleri yaklaşık 16.000 özel çip kullanırken, DeepSeek yalnızca 2.000 adet bu çip ve binlerce düşük kaliteli çip ile AI modeli R1’i eğittiğini belirtiyor. Bu durum, ürün maliyetini daha düşük hale getiriyor. Şirket yetkililerine göre, sohbet robotunun geliştirme süreci yalnızca 5,6 milyon dolara mal oldu. Öte yandan, ChatGPT’nin geliştiricisi OpenAI bu süreç için geçtiğimiz yıl 5 milyar dolar harcamıştı.
ABD’li teknoloji milyarderi Elon Musk da dahil olmak üzere bazı kişiler, şirketin sınırlamaları göz önünde bulundurduğunda gerçekten kaç tane gelişmiş çip kullandığını sorguluyor.
Ancak uzmanlar, Washington’un yasaklarının Çin’in yapay zeka sektörüne hem zorluk hem de fırsatlar sunduğunu ifade ediyor. Sidney Teknoloji Üniversitesi’nden Marina Zhang, bu durumun “DeepSeek gibi Çinli firmaları yenilik yapmaya zorlayarak, daha azıyla daha fazlasını başarmalarını sağladığını” belirtiyor.
Dünyanın en büyük ikinci ekonomisi, elektrikli araçlar ve güneş panelleri gibi alanlara büyük yatırımlar yapmakta. Çin’i bir teknoloji süper gücüne dönüştürmek, uzun süredir Başkan Şi Cinping’in hedefleri arasında yer almakta; bu nedenle Washington’un yasakları Pekin için bir zorluk oluşturuyor.
Farklı Görüşler
DeepSeek’in piyasaya sürülmesinin ardından, büyük teknoloji şirketlerinin hisselerinde önemli bir düşüş yaşandı.
Nvidia’nın hisseleri, 27 Ocak Pazartesi günü ABD piyasaları kapandığında %17 değer kaybetti. Bloomberg’e göre, ABD borsa tarihinin en büyük düşüşü olarak kaydedilen 600 milyar dolarlık piyasa değeri kaybı yaşandı.
Girişim sermayedarı Marc Andreessen, 26 Ocak Pazar günü sosyal medya platformu X üzerinden, uzay yarışını başLATAN ilk uyduya atıfta bulunarak DeepSeek-R1’i “yapay zekanın Sputnik anı” ifadesiyle tanımladı.
Ancak Çin merkezli bu uygulama birçok kişi arasında endişeleri de beraberinde getirdi.
Analist Gene Munster, BBC’ye yaptığı açıklamada, DeepSeek’in finansal durumuyla ilgili “Gerçeklerin hala belirsiz olduğunu” vurgulayarak, girişimin sübvanse edilip edilmediği ve açıklanan rakamların doğruluğu konusunda kaygılarını ifade etti: “Sohbet robotu son derece etkileyici; bu da inanmayı güçleştiriyor”.
Avustralya Bilim Bakanı Ed Husic, güvenlik endişelerine dikkat çekerek, ABC’ye verdiği demeçte, “Kalite, tüketici tercihleri, veri ve gizlilik yönetimi gibi birçok konu hakkında yanıtlanması gereken sorular var” diyerek, dikkatli olunması gerektiğinin altını çizdi.
Geçtiğimiz hafta, OpenAI CEO’su Sam Altman ve Oracle CEO’su Larry Ellison, ABD Başkanı Donald Trump ile bir araya gelerek yapay zeka altyapısına yönelik 500 milyar dolara kadar özel yatırım vaadinde bulunan Stargate adındaki ortak girişimi açıkladılar. Bu projeyle birlikte Teksas ve çevresinde 100.000 yeni iş fırsatı hedefleniyor.
Ancak bazı uzmanlar, DeepSeek’in hızlı çıkışının Amerika’nın yapay zeka alanındaki egemenliği ve ABD şirketlerinin gelecekteki yatırımlarının kapsamı hakkında sorular doğurabileceğine inanıyor.
“`
